Kupa Beyleri: Türkiye Kupası'na damga vuran 12 amatör takım

Türkiye Kupası'na damga vurmuş amatör kulüpleri hatırlamaya ne dersiniz?

Her ülkede kupalar sürprizlere gebe organizasyonlardır. Özellikle tek maçlı eliminasyon sistemine göre gerçekleştirilen turnuvalarda birçok alt lig ekibinin dev rakiplerini yendiğini görürüz. Ülkemizde her ne kadar son dönemde olası sürprizlerin önüne geçmek için statü tekrar tekrar değiştirilse de zaman zaman sürpriz çıkışlar yapan ekipler olmaktadır. Kupa, özellikle alt lig ekipleri için vitrindir. İstanbul’un mütevazı bir ilçe kulübü olan Pendikspor’un ismini tüm Türkiye’ye ezberlettiren de Türkiye Kupası değil midir zaten? Lüleburgazspor, Erzincanspor, Tuzlaspor, Ümraniyespor gibi birçok kulüp de alt liglerden gelip kupada isimlerini duyurmuşlardır.

Yeri geldi 1, yeri geldi 91
Dünyanın birçok ülkesinde amatör kulüpler ulusal kupalara katılır. Türkiye’de ilk kez 1962-63 sezonunda düzenlenmeye başlayan organizasyona ilk yılında 16 amatör takım alınmıştır. Yıllar boyunca kupaya katılan amatör ekiplerin sayısı değişmiştir. O dönem düzenlenen Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası’ndan kimi zaman sadece 1, kimi zaman 91 takım (Örneğin 1982-83 sezonu) alınmıştır. 1987-88’de sadece İskenderun Sahilspor alındıktan sonra uzun yıllar amatörler kupaya girememiştir. 2012-13 sezonundan itibaren profesyonel liglerde takımı bulunmayan illerin Bölgesel Amatör Lig’deki ekipleriyle, play-off’ları kaybedip 3. Lig’e çıkamayan ekipler kupada oynayabilmektedir.

Şüphesiz yıllar boyunca birçok amatör kulüp üst liglerdeki rakiplerini yendi. Biz çok dikkat çeken 11’ine ayrıca yer vermek istedik. Eksikler mutlaka çıkacaktır, kasti bir şey olmadığının bilinmesini isteriz.

Samsun Yolspor (1963-64)

Son dönemde alt yapıdaki başarılarıyla adından söz ettiren turuncu-siyahlı ekip o sezon A takımıyla da fırtına gibi eserken ilk turda Trabzon İdmanocağı’nı 4- 0 yendi. İkinci turu ‘bay’ geçen Yolspor, üçüncü turda, o dönem 1. Lig’de yer alan Hacettepe’yi uzatmaların ardından 1-0’la geçti. Çeyrek finalde Beşiktaş’la karşılaşan Yolspor güçlü rakibine 1-0 ve 2-0’lık skorlarla yenilerek elendi. Çeyrek finaldeki 8 takımdan Yolspor hariç diğer 7’si 1. Lig takımıydı...

Trabzon İdman Ocağı (1964-65)

Bir önceki sezonun Türkiye Amatör Futbol şampiyonu olan İdmanocağı, 2. tur ön elemede 2. Lig ekibi Sarıyer’i 1-0 yenerken, 2. tur esas maçında (O yıllarda her tur kendi içinde 1 veya 2 ön elemeyle oynanıyordu) Beşiktaş’ı 0-0 ve 1-0’lık skorlarla eleyerek büyük sükse yaptı. Lakin sarı-kırmızılıların kupa yolculuğu çeyrek finalde, o dönem 1. Lig’de yer alan Ankara Demirspor karşısında 1-1 ve 0-1’lik skorlarla ona erdi. Bu arada İdmanocağı 1966-67 sezonunda da Türkiye Kupası’nda Beşiktaş’la eşleşti. Bu kez kazanan 2-0’la siyah beyazlılar oldu. İdman Ocağı o yıl Trabzonspor’un kurucuları arasında yer alarak tarih sahnesinden çekildi.

Denizli Karagücü (1965-66)

Bünyesindeki asker futbolcularla iyi bir kadro yakalayan Denizli Karagücü sırasıyla deplasmanda 2. Lig ekibi Manisaspor’u 3-2, ardından yine 2. Lig ekibi İzmir Ülküspor’u dış sahada 3-1 yendi. Üçüncü tur ikinci ön elemede kendisi gibi amatör olan Ankara Muhafızgücü’nü 2-1’le geçen Denizli ekibi 3. turun esas maçında 1. Lig takımlarından İstanbulspor’u 3-1’le geçti ve çeyrek finalde Fenerbahçe ile eşleşti. Karagücü’nün kupa serüveni güçlü rakibi karşısında iki maçta da aldığı yenilgilerle (0-2, 0-4) sona erdi.

Batman Petrolspor (1976-77)

Şu aralar 3. Lig’de oynasa da o dönem amatör olan kırmızı-beyazlılar ilk turda 2. Lig’den İskenderunspor’u 1-0, 2. turda amatör Kars Kalespor’u 2-1 yendikten sonra 3. turda 2.Lig’den Altınordu’yu 1-1 ve 0-0’lık skorların ardından dış sahada atılan gol avantajıyla geçtiler. Batmanlıların kupa macerası 4. turda 2. Lig ekiplerinden Kocaelispor önünde sona erdi: 0-1, 0-2.

Bandırma Etispor (1978-79)

Balıkesir ekibi Bandırma Etispor’a iyi futbolu kadar talihi de yardımcı oldu. İlk turu geçtikten sonra (Rakiplerini ne yazık ki öğrenemedik) 2. turda Bursa Çelikspor’u deplasmanda 1-0 mağlup ettiler. Üçüncü turdaki rakibi Adana Demirspor Amatör Takımı’nı 1-0 yenen Etispor, müthiş şansıyla hem dördüncü hem beşinci turu maç yapmadan ‘bay’ geçti. Kırmızı-Beyazlılar 6. turda Bursaspor’a her iki maçta da 2-1 yenilerek elendi. O sezon 4. tura kadar çıkan iki amatör kulüp daha vardı. Erzincan Karagücü ve Eskişehir Havagücü’nü eleyen Erzincanspor ile Ağrı Dağcılık Gençlik ve İzmirspor’u saf dışı bırakan Muş İdman Yurdu o sezon dikkat çektiler. Muş İdman Yurdu 4. turda Vefaspor’a İstanbul’da 8-0 yenilirken Erzincanspor Sakaryaspor deplasmanına çıkmadı.

Galataspor (1981-1982)

80 İhtilali sonra 3. Lig lağvedilmiş, kulüpler 2. Lig’e çıkmak için ‘Terfi Ligi’ oynuyordu. Bu bakımdan Galataspor aslında şimdiki Bölgesel Amatör Lig gibi arada kalmış Terfi Ligi’ndeydi. Kırmızı-Siyahlılar sırasıyla Babaeskispor (2-1, 1-2, 5-4 pen), 2. Lig takımı Beylerbeyi (3-2, 0-0) ve Eyüpspor’u (0-1, 2-0) geçtikten sonra beşinci turda 2. Lig takımı Tokatspor’a 0-1 ve 1-1’lik skorlarla boyun eğdi.

Çorluspor (1983-84)

Bir sezon sonra 3. Lig’in kurulmasıyla profesyonel olacak olan Çorluspor, 83-84’teki kupa macerasında 2. turda İstanbul Cerrahpaşaspor’u 3-1 ve 1-1’le geçti. Üçüncü turda Bursa Merinosspor’u saf dışı bırakan (3-0, 3-1) sarı kırmızılılar, 4. turda arasında rekabet bulunan ve o dönem 2. Lig’de yera alan Tekirdağspor ile eşleşti. Merkezdeki maçı 2-1 kaybeden Çorlu sahasında 1-0 kazanıp turlarken, 5. turda 2. Lig ekibi Altınordu’ya iki maçta da yenilerek (4-1, 4-2) elendi.

Beşiktaş Amatör (1988-89)

Bir önceki sezonun Türkiye Amatör Futbol Şampiyonu olarak kupaya katılan Beşiktaş ilk turda 3. Lig’den Bayrampaşaspor’u 3-0, ikinci turda 2. Lig’den Zeytinburnuspor’u 3-3 biten 120 dakikanın ardından penaltılarla 4-2 yenerek üçüncü tura çıktı. Kaderin bir cilvesi 3. turda Beşiktaş’ın 1. Lig’deki takımıyla eşleştiler. Ağabey-kardeş mücadelesinde profesyonel Beşiktaş, amatör şubesini iki maçta da 4-0 ve 5-1 yenerek tur atladı.

Cizrespor (2014-15)

Kadrosunda Süper Lig tecrübeli Serge Djiehoua gibi önemli bir ismi bulunduran Cizrespor ön elemede Yüksekova Belediyespor’u deplasmanda 2-1, 1. turda Mardinspor’u yine deplasmanda 4-1 mağlup ettikten sonra sahasında 2. Lig takımı Aydın 1923 SK’yı 3-1’le geçti. Kırmızı-Yeşilliler üçüncü turda ise o sezon 2. Lig’de sezonu şampiyon tamamlayacak olan Göztepe’yi 2-0 mağlup etti. Grup aşamasında Gençlerbirliği, Konyaspor ve Giresunspor’la eşleşen Cizrespor topladığı 7 puanla ikinci Konyaspor’a averajla geçildi ve tarihi bir başarının eşiğinden döndü.

Bayburt İl Özel İdarespor (2014-15)

Sarı-Siyahlı ekip ilk turda Arhavispor’u Artvin’de 3-0 yendikten sonra 2. Lig ekibi Pendikspor’u 1-1 biten 120 dakikanın ardından penaltılarla 4-2 mağlup etti. Üçüncü turda PTT 1. Lig temsilcisi Bucaspor’u da penaltılarla (Normal süre 2-2, penaltılar 7-6) geçen Bayburt Özel İdarespor grup aşamasında Kayserispor, Fenerbahçe ve Altınordu ile eşleşti. Lider Kayserispor’dan 4 puan, Altınordu’dan 3 puan alan Doğu Karadeniz ekibi, Fenerbahçe’ye her iki maçta da (1-3, 0-5) yenilince gruptan çıkamadı.

Yeni Amasyaspor (2016-17)

Yeşil-Beyazlılar ilk turda 3. Lig ekibi Ankara Demirspor’u 1-0’la geçtikten sonra 2. turda yine deplasmanda, büyük bir maddi krizi içinde olan 2. Lig takımı Kayseri Erciyesspor’u 1-0 mağlup ettiler. Üçüncü turda, o sıralar TFF 1. Lig’de yer alan Denizlispor’u 1-0’la geçen Orta Anadolu ekibi grup aşamasına kaldı. Bu aşamada, grup lideri Başakşehir ile deplasmanda 0-0 berabere kalmayı başaran Yeni Amasyaspor evinde de Göztepe’yi 3-2 yendi ancak Sivasspor’a iki maçta da mağlup olarak grubu 4 puanla dördüncü bitirdi.

Kars 36 SK (2017-18)

Kupadaki son büyük başarı hikayesinin sahibi Doğu Anadolu’dan... Bu aynı zamanda büyük bir trajedi hikayesini de içinde barındırıyor. Kars 36 SK o sezon kupada sırasıyla Iğdır Arasspor (1-1, 4-1 pen), Muşspor (1-0), Balıkesirspor (1-1, 6-5 pen) ve Altınordu’yu (1-0) yendi. Üstelik Yeşil-Beyazlılar Spor Toto 1. Lig’den rakipleri Balıkesir ve Altınordu’yu deplasmanda geçtiler. Beşinci turda Süper Lig’den Gençlerbirliği ile eşleşen Kars ekibi rakibine iki maçta da 2-1 yenilerek elendi.

Kupada ilerlerken bir yandan ligde şampiyonluk mücadelesi veren Kars 36, son üç maçta iki yenilgi alarak şampiyonluğu Artvin Hopaspor’a kaptırdı ve ikinci oldu. Statü gereği Kars yerel lig şampiyonu Sarıkamış Gençlerbirliği ile oynayan Kars 36 rakibine 2-0 yenilerek rüya gibi geçen bir sezonda küme düştü. İronik şekilde Kars 36’yı bu sezon üzen iki ekip de ‘Gençlerbirliği’ oldu.

Araştırma: Efkan Bucak

Haberin hazırlanması sırasında rahmetli Erdinç Sivritepe’nin sahibi olduğu ‘Turkish Soccer’ sitesindeki Cem Pekin arşivlerinden faydalanılmıştır. Bu vesile ile sayın Pekin’e Türk sporuna kazandırdığı değerli arşivler için teşekkür ederim.